Co to jest zez?
Zez to nieprawidłowe ustawienie oczu. Nieprawidłowe, czyli nierównolegle. Jeśli oko ucieka do nosa, to jest to zez zbieżny. Jeśli oko ucieka do ucha, to jest to zez rozbieżny.
Bywa, że oko ucieka w górę albo do dołu - wtedy mówimy o zezie pionowym bądź skośnym. Jednym ze stanów kojarzonych z typowym zezem, jest zez pozorny. Patrząc na pacjenta, wydaje nam się, że ma zeza, natomiast to wrażenie spowodowane jest cechami anatomii twarzy, jak np.: wydatna zmarszczka nakątna.
Dlaczego leczymy zeza?
Zez może spowodować, że u dziecka nie rozwinie się prawidłowe widzenie przestrzenne, czyli tak zwane 3D. Takie dziecko ma problemy z oceną, co jest dalej, a co bliżej oraz problemy z równowagą, a co za tym idzie, wolniej rozwija się motorycznie - mowa tu o jeździe na rowerze, hulajnodze itp.
Zez u dorosłego najczęściej powoduje zaburzenia widzenia pod postacią podwójnego widzenia (dwojenie) albo jest powodem braku widzenia przestrzennego. W przypadku wystąpienia dwojenia nasz mózg radzi sobie z dyskomfortem podwójnego widzenia, wyłączając jedno z oczu z procesu widzenia. Może to wtórnie prowadzić do „niedowidzenia z nieużywania”. Jest to proces trudny do odwrócenia, tym bardziej im dłużej trwa taki stan.
Czy zez może spowodować utratę wzroku?
Zez może spowodować, że jedno oko, to które stale lub częściej jest ustawione nieprawidłowo, może dużo gorzej widzieć. Jest to tzw. „niedowidzenie z nieużywania". Dzieje się tak, by usunąć widzenie dwóch obrazów jednoczasowo ,ponieważ stan taki obarczony jest dużym dyskomfortem dla człowieka.
Jakie są metody leczenia zeza?
Podstawą leczenia zeza jest dopasowanie i zastosowanie prawidłowej korekcji. Pacjent ma do wyboru okulary, soczewki bądź zabieg laserowy. Jeśli korekcja nie poprawia wystarczająco ustawienia oczu, wskazana jest operacja. Przy małych zezach, w okulary wkładane są pryzmaty, które przesuwają obraz na plamkę oka, dzięki czemu można uzyskać widzenie przestrzenne.
Czy zasłanianie jest dobrą metodą leczenia zeza?
Zasłanianie oka przy zezie stosuje się w wyjątkowych przypadkach. Celem leczenia zeza jest uzyskanie widzenia obuocznego, co można uzyskać jedynie przy działających prawidłowo obu oczach. Jeśli lekarz decyduje się na zasłanianie, musi być bardzo dobrze kontrolowane, gdyż grozi tym, że zasłonięte oko przestanie widzieć.
Czy leczenie zeza może czekać?
Leczenia rozpoznanego zeza u dzieci powinno rozpocząć się natychmiast. U dorosłych w zależności od tego, co jest powodem zeza, należy postępować bardzo indywidualnie. Zdarza się, że zezy powstałe w wyniku urazów dzięki zdolnościom regeneracyjnym człowieka po kilku miesiącach wycofują się. Okres wyczekiwania w takich przypadkach to kilka miesięcy.
Kiedy operujemy zeza?
Operacje zeza można wykonać już u dziecka 2-letniego a czasem i wcześniej. Wiele zależy od możliwości znieczulenia. Im szybciej u dziecka zdecydujemy się na zabieg, tym większą ma ono szansę na uzyskanie prawidłowego widzenia obuocznego.
W przypadku zeza u osoby dorosłej, z operacją możemy, a czasami nawet powinniśmy poczekać. Wszystko uzależnione jest od rodzaju zeza.
Czy warto wykonać operacje zeza?
Dzięki operacji zeza dziecko uzyskuje możliwość wytworzenia prawidłowego widzenia obuocznego. Bez niego niemożliwe jest wykonywanie wielu atrakcyjnych zawodów, a nawet uzyskanie uprawnień do prowadzenia samochodów i maszyn. Dorosły w wyniku operacji zeza najczęściej pozbywa się podwójnego widzenia oraz kompleksów związanych z wyglądem, staje się bardziej pewny siebie, lepiej funkcjonuje w życiu prywatnym i zawodowym. Każdy powinien sam ocenić czy warto dla takich zmian poddać się zabiegowi.
Czy operacja zeza jest ryzykowna i skomplikowana?
Operacja zeza zaliczana jest do operacji o relatywnie niskim ryzyku. Najczęściej zdarza się tak zwane niedokorygowanie lub przekorygowanie, czasem pacjent może być uczulony na materiał, z którego zbudowane są nici. Na szczęście powikłania te są odwracalne i dobrze poddają się leczeniu.
Czy zez po operacji wraca?
Wynik operacji uzależniony jest od kilku rzeczy. Praca chirurga to jedna ze składowych. Operując zeza, dokonujemy obliczeń, dysktujących co i jak trzeba zrobić, aby pacjent po operacji miał ustawione oczy prawidłowo. Nie zawsze jest to łatwe, zwłaszcza u osób wcześniej już operowanych.
Na trwałość zabiegu ma wpływ to czy pacjent ma widzenie obuoczne, jaki był powód powstania zeza, anatomia mięśni oraz genetyka. Zdarza się, że trzeba wykonać kolejny zabieg, jednakże nie powinno to być zakładane przed wykonaniem pierwszej operacji.
Co to są pryzmaty?
W zezie oczy patrzą w dwóch różnych kierunkach na dwa różne punkty, przez co mózg nie może połączyć tych obrazów i nie ma poczucia głębi. Pryzmat to takie szkło, które powoduje przekierowanie obrazu na właściwe miejsce w oku, dzięki czemu mózg funkcjonuje prawidłowo. Pryzmaty mają zastosowanie przy niewielkich kątach zeza.
Kiedy występuje podwójne widzenie w zezie?
Najczęściej dwa obrazy, czyli podwójne widzenie w zezie mają osoby, którym dekompensuje się zez, a wcześniej zdążyły one wytworzyć prawidłowe widzenie obuoczne. Podwójne widzenie może występować też po operacji zeza, jest ono przejściowe, i świadczy o tym, że mózg znowu zaczął używać jednocześnie obu oczu. Jest to dobry znak. Im młodszy operowany pacjent, tym krócej trwają objawy, bo mózg jest bardzo plastyczny. Przetrwale dwojenie, takie, które trwa ponad 6 tygodni, występuje u 0,4% operowanych pacjentów.
Jakie są objawy zeza ukrytego?
Zez ukryty to taki, który występuje najczęściej w momentach naszej niedyspozycji. Myślę tu o chorobie, stresie, zmęczeniu bądź w warunkach dużego natężenia światła - narty, plaża.
Większość czasu oczy są ustawione prawidłowo. Zez taki wymaga jedynie obserwacji czy nie zmienia się w zeza, w którym dochodzi do trwałych zaburzeń w widzeniu.
